Kişisel Alan
Kişisel Alan günlük yaşantımızda diğer insanlarla kurduğumuz ilişki düzeyine göre belirlediğimiz alandır. Bu alan farklı ilişki düzeylerine göre mesafelere ayrılmıştır. Bu standart mesafeler insanların ilişki içinde oldukları bireylere göre hissettikleri duygulardan yola çıkılarak belirlenmiştir. Daha önce toplum içinde kapalı mekanlarda etrafınızdaki tanımadığınız insanlarla aranızdaki mesafeden rahatsız olduğunuz durumlar olmuştur. Ya da çok sevdiğiniz ve tanıdığınız insanlarla yaşadığınız problemlerden sonra aranızdaki mesafenin çok uzak olduğunu düşünmüşsünüzdür. Örneğin sevgilinizle kavga ettiğinizde ve size tavır yaptığında sizden biraz uzaklaşır ve soğuk davranır. Aranızdaki mesafe 40 cm’den daha az olduğu halde size bu mesafe çok uzak gelir. Tıklım tıklım bir otobüste ise tanımadığınız insanlar size 40 cm uzakta bulunduğunda dahi kendinizi rahatsız hisseder ve bir an önce inmek istersiniz. İşte insanlarla olan ilişki düzeylerine bağlı olarak kişisel alan mesafeleri oluşmuştur. Bunları sırasıyla inceleyeceğiz. Bu konu hakkındaki çok daha detaylı bilgileri “Sözel Olmayan İletişim” adlı e-kitapta bulabilirsiniz.
Kişisel Alan Mesafeleri
Antropolog Edward T. Hall kişisel alan mesafelerini 4 kategoriye ayırmıştır. Yakından uzağa doğru aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.
- Mahrem Alan (0-45 cm)
- Kişisel Alan (45-120 cm)
- Sosyal Alan (120 – 360 cm)
- Genel Alan (360 -750 cm)
Verilen bu mesafeler farklı durumların idaresi için kullanılır. Zaman zaman mesafeden kaynaklanan ifade yetersizliğini ortadan kaldırmak için bu sınırlar ihlal edilir ve ifade güçlendirilir. Örneğin, trafik ışıklarında beklediğinizi ve öndeki iki araç sürücüsünün birbirleriyle araç içinden tartıştıklarını görmüşsünüzdür. Arkadaki araç sürücüsü yeşil ışığın yandığını görmüş ve kornaya basmıştır. Öndeki araç sürücüsü kendince haklı olarak bu duruma itiraz eder ve söz dalaşına girilir. Aradaki mesafe 4-5 metre civarındadır. İki sürücüden biri alttan almadığında ya da haklılığını ispatlamak istediğinde aracından iner. Aradaki mesafeyi kısaltarak tehdit oluşturacak kişisel alan mesafesine (45-120 cm) girer ve söylediklerini tekrarlar. Tartışma devam ettiğinde artık tehdit büyümüştür ve Mahrem alan mesafesine girilir (0-45 cm). Bu mesafeden sonra, olayın nedeni önemini kaybetmiştir. İki sürücü için Kırmızı ya da yeşil ışık hiç önemli değildir. Mahrem alan ihlal edilmiştir ve tehdit savuşturulmalıdır. Bu ve buna benzer örnekleri çoğaltmak mümkün. Şimdi yukarıda bahsettiğimiz alanların kimlere açık olduğuna bir göz gezdirelim.
Kişisel Alan ve İlişkiler
Mahrem Alan: Bu alan anne, baba, kardeş, eş, sevgili gibi çok yakınlarımızın girebildiği alandır. Bu yakınlık derecesinin dışındaki ihlaller rahatsızlık ve saldırganlık duygusu uyandırır.
Kişisel Alan: Aile üyeleri ve arkadaşlar için belirlenen alandır.
Sosyal Alan: Aşina olunan ve tanıdık insanlarla rahat bir ilişki kurmak için gerekli alanı temsil eder.
Genel Alan: Topluluğa hitap ederken korunması gereken mesafe düzeyi olarak kabul edilmiştir. Sınıf ve öğretmen ilişkisi gibi.
Bu alanların genişletilmesi ya da daraltılması ile ilgili durumlar çeşitli faktörlere bağlıdır. Bunlarla ilgili örnekleri ve detaylı anlatımları “Sözel Olmayan İletişim” e-kitabından okudum. Gerçekten çok başarılı bir dille anlatılmış. Kitapta anlatılan Kişisel Alan mesafelerini etkileyen faktörlerden bir kaç tanesini aşağıdaki gibi sayabilirim.
Beden Dili
Kişisel Alan mesafelerini belirleyen faktörler
- Statü
- Kültür
- Cinsiyet
- Yaş Tutum
Kişisel Alan ve Beden dilinin diğer sırları ile ilgili olarak “Sözel Olmayan İletişim” e-kitabını okumanızı kesinlikle tavsiye ederim.
Benzer Konular:
