Pusulanın İcadı
Pusulayı kim ve ne zaman icad etti? sorusunun cevabını vererek başlayacağım yazımda, Uydu Haberleşme sistemlerinde Pusulanın yerini ve nasıl kullanıldığını anlatmaya çalışacağım. Bu yazının içeriğinde neler bulacağınızın çerçevesini kısaca çizdikten sonra ilk sorumuza geri dönelim. Pusulayı kim ve ne zaman icad etti? Tam kesin bir kaynak olmamakla birlikte MS100 – MS205yılları arasında bir dönemde Çinliler tarafından icad edildiği bilinmektedir.
Pusula Nedir? ve Ne İşe Yarar?
Günümüz gelişen teknolojilerini düşündüğümüzde yön bulmak için çok ilkel bir cihaz gibi gözüksede, yüzyıllar boyunca dağcıların, denizcilerin, kaşiflerin, askerlerin uzun lafın kısası yönünü bilmekle yükümlü olan herkes için vazgeçilmez bir cihaz olmuştur. Pusulanın hikmeti kerameti içindeki ibrenin sürekli olarak yerkürenin manyetik kuzeyini göstermesidir. İnsanlık tarihi boyunca kuzey yönünün tespiti için değişik yöntemler bulunmuş ve kullanılmıştır. Ancak uydu çanak antenlerin ayarlanması gibi hassas ölçüm gerektiren ya da önemli operasyonlarda kullanmak için Pusulanın icadı çok hayırlı olmuştur. Yoksa çanak anten kurulumlarında yönümüzü belirlemek adına geceyi bekleyip kutup yıldızına göre uydu anten montajı yapmak çok keyifli olmazdı sanırım 🙂 Neyse şaka bir kenara, sıvı içerisinde serbest halde yüzen bir metalin, yerkürenin manyetik çizgilerinden etkilenip sürekli olarak Kuzeyi göstermesi ilkesinden yola çıkılarak pusulanın icadı gerçekleştirilmiştir. Gerçi artık birçok GPS alıcısı üzerinde GPS uydularından alınan çok net sonuçlar gösterilebilmekte ama yine dePusulanın tanınmasında da fayda var.
Pusula Nasıl Çalışır ?
Az öncede bahsettiğim gibi sıvı içerisinde sebestçe hareket edebilen bir ince bir mıknatıs yaprağı, yerkürenin manyetik alan çizgilerinin çekimindedir. Genelde kırmızı renkli olarak üretilen ucu, Yerkürenin Kuzeyi tarafından çekilir ve sürekli Kuzeyi gösterir, bu durumda diğer uçta güneyi gösterir. Kuzey ve Güney yönleri belirlendikten sonra diğer ana ve ara yönlerin tespiti rahatlıkla yapılacaktır. Pusulanın gösterdiği Kuzey yönünün manyetik kuzey olduğunu sakın unutmayın. Yani, pusulamızı elimize alıp Kuzeye doğru yürürsek, Kuzey kutbunun tam ortasına gelemeyiz. Coğrafi Kuzeyden Manyetik sapma açısı kadar uzakta bir yere varırız. Ayrıca, pusulanın gösterdiği Manyetik Kuzey yönü bölgeden bölgeye ve aynı bölgede seneden seneye değişmektedir. Bunun sebebi, yerkürenin manyetik alan çizgilerindeki bölgesel ve yıllık değişikliklerdir. Örneğin; Demir yatağının olduğu bir alanda pusulanızın gösterdiği Kuzey yönü 20-30 derece kadar sapmış olabilir. Aynı zamanda kutuplara olan uzaklıkta Manyetik Kuzey yönünün bulunmasını etkilemektedir. Yaukarıdaki şekilde ve aşağıdaki animasyonda Manyetik Kuzey ve Coğrafi Kuzey arasındaki farkı (Manyetik Sapma Açısı) daha rahat görabilirsiniz.
Pusula ile Uydu Nasıl Bulunur ? (örnek Tuksat 3A)
Örneğin İstanbul / Kartalda TURKSAT3A uydusunu arayacağız. İstanbulda anten montajı yapan herkes, TURKSAT 3A uydusu için antenin kıble yönünde olduğu (Güneydoğu) bilir. Biz bilmediğimizi varsayalım ve elimizde bir pusula olsun. Pusulanın icadı boşa gitmiş olmasın. Öncelikli olarak bulunduğumuz yerin enlemve boylam değerlerine ihtiyacımız var, zaten anten üzerinde ince ayar yapılacağı için tam nokta olarak yerini bulmamıza gerek yok. Buradaki amaç uydunun hangi yönde olduğunu tespit etmek ve bulunduğumuz yer ile uydu yönü arasında bir engel var mı? kontrol etmek. Diyelimki koordinatlarımız, 40.88N (Enlem, Paralel) ve 29.19(Boylam,Meridyen). Bu değerlere göre azimuth elevation değerimizi bulmamız gerekiyor.
Azimuth; Antenin yatayda yaptığı açı. Elevation ise düşeyde yaptığı açıdır. Hesaplama aracından çıkan sonuçlar; Azimuth :155.62 derece, Elevation:40.94 derece. Bizim için pusula kullanımında önemli olan Azimuth açısıdır. Elevation için, antenin üzerindeki çizelge kullanılabileceği gibi, inclonometerda kullanılabilir. Azimuth açımız 155.62 derece ise pusulanın kuzeyle 155.62 derecelik açı yaptığı yön bizim uydu yönümüz olacaktır. Buna göre anten ayağının montajı yapılır ve daha sonra ince ayar yapılarak uydu pointingi tamamlanır.
Pusula ile TURKSAT3A yönü bulma
Basit Pusula Yapımı
Evdede kendinizde basit bir pusula yapabilirsiniz. Geniş ve derin bir kaba su doldurun, bu kabın içine dikkatlice batmayacak şekilde bir toplu iğne yerleştirin. İğnenin sivri ucu Kuzeyi, Yuvarlak kısmı ise güneyi gösterecektir.
Pusula icad edilmeden önce kuzey nasıl bulunuyordu? Ya da Pusulanız yoksa Kuzeyi nasıl bulursunuz?
- Karınca yuvaları ağaçların güney tarafında bulunur.
- Ağaçların yosunlu tarafları Kuzey yönündedir.
- Kuzey yıldızı daima kuzeyi gösterir.
- Güneşli bir havada yere bir çubuk saplayın. Gölgesinin bitim noktasını işaretleyin. 15-20 dakika bekledikten sonra yeni oluşan gölgenin uç noktasını tekrar işaretleyin. Birinci işaretiniz ile ikinci işaretinizi birleştirin ve ” + ” haline getirin. İlk işaretinizi sağınıza aldığınızda Sağınız Doğu, solunuz Batı, yüzünüz Kuzeye ve sırtınızda Güneye bakıyor demektir.
- Son bir yöntem olarak akrep ve yelkovanlı saatle Kuzeyin bulunmasını söyleyebilirim. Saati yere paralel bir şekilde tutun, akrebin güneşi gösterdiği pozisyonda; akrep ile saatin 12 yönünün arasında kalan açının, açı ortayı Kuzey – Güney doğrultusunu gösterecektir. Güneşe yakın olan tarafı Güney yönüdür.
Benzer Konular:
KIM YAZDIYSA ELLERİNE SAĞLIK ÇOK GÜZEL OLMUŞ ^^^)